5 bài soạn ôn tập”Ôn tập phần làm văn lớp 11 học kì 2″ mới nhất .Qua bài học, giúp học sinh củngcố kiến thức cơ bản của chương trình làm văn lớp 11. Biết cách lập luận và vận dụng các thao tác lập luận: bình luận, phân tích, so sánh bác bỏ trong bài văn nghị luận. Bên cạnh đó giúp các em rèn luyện kỹ năng tóm tắt một văn bản nghị luận, cách viết tiểu sử và tóm tắt bản tin.

“Ôn tập phần làm văn lớp 11 học kì 2” bài soạn số 1

I. Những nội dung kiến thức cần ôn tập

Câu 1 (Trang 124 sgk ngữ văn 11 tập 2):

Học kì 1	Học kì 2
– Phân tích đề, lập dàn ý bài văn nghị luận – Thao tác lập luận phân tích – Luyện tập thao tác lập luận phân tích – Thao tác lập luận so sánh – Luyện tập thao tác lập luận so sánh – Luyện tập vận dụng c kết hợp các thao tác lập luận phân tích và so sánh – Phong cách ngôn ngữ báo chí – Bản tin – Luyện tập viết bản tin – Phỏng vấn và trả lời phỏng vấn – Luyện tập Phỏng vấn và trả lời phỏng vấn	– Thao tác lập luận bác bỏ – Luyện tập thao tác lập luận bác bỏ – Tiểu sử tóm tắt – Luyện tập viết tiểu sử tóm tắt – Thao tác lập luận bình luận – Luyện tập thao tác lập luận bình luận – Phong cách ngôn ngữ chính luận – Luyện tập vận dụng kết hợp các thao tác lập luận – Tóm tắt văn bản nghị luận – Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận – Ôn tập phần làm văn

Câu 2 (trang 124 sgk ngữ văn 11 tập 2):

Thao tác lập luận:

	Nội dung	Yêu cầu và cách thức
So sánh	Tìm ra điểm giống hay khác nhau giữa nhiều đối tượng	Đối tượng so sánh trên cùng 1 bình diện, tiêu chí – Quan điểm người viết
Phân tích	Chia tách, tháo gỡ một vấn đề thành nhiều vấn đề nhỏ để chỉ ra bản chất	Thấy được bản chất sự vật sự việc – Phân tích phải đi với tổng hợp
Bác bỏ	Dùng lí lẽ, dẫn chứng để phản biện, bác bỏ. Nêu ý kiến thuyết phục của mình	Bác bỏ luận điểm, luận cứ Phân tích chỉ ra cái sai
Bình luận	Đề xuất ý kiến thuyết phục người đọc, người nghe đồng tình với nhận định, đánh giá của mình	Trình bày khoa học, trung thực – Đề xuất được những ý kiến đúng Nêu ý nghĩa, tác dụng của vấn đề

Câu 3 (trang 124 sgk ngữ văn 11 tập 2):

Tóm tắt văn bản nghị luận: Trình bày ngắn gọn, nội dung của văn bản gốc theo một mục đích nào đó

– Đọc kĩ văn bản gốc, lựa chọn ý chính để tóm tắt. Diễn đạt rành mạch, khoa học

Câu 4 (trang 124 sgk ngữ văn 11 tập 2):

Tiểu sử tóm tắt

Văn bản trình bày chính xác cụ thể, cuộc đời, sự nghiệp và quá trình sống của người được giới thiệu

Nguồn gốc, quá trình sống, sự nghiệp, đóng góp

LUYỆN TẬP

Bài 1 (trang 124 sgk ngữ văn 11 tập 2):

Trong bài bàn về luân lí ở nước ta, Phan Châu Trinh vận dụng chủ yếu các thao tác lập luận:

   + Thao tác lập luận bác bỏ

   + Thao tác lập luận phân tích

   + Thao tác lập luận bình luận

Bài 2 (trang 124 sgk ngữ văn 11 tập 2):

Phân tích danh ngôn “Thất bại là mẹ thành công”

– Mỗi lần thất bại người ta rút được nhiều bài học, kinh nghiệm quý giá

   + Thất bại mà không nản chí cũng rèn cho con người bản lĩnh

   + Từ thất bại người ta có thể nảy sinh ý tưởng, cách thức vượt qua khó khăn

– Lấy dẫn chứng từ thực tế đời sống để chứng minh

– Phân tích có thể lồng vào thao tác bác bỏ quan niệm sai lầm (Sợ thất bại nên không dám làm, bi quan, chán nản, không biết rút ra bài học sau mỗi lần thất bại

Bài 3 (Trang 124 sgk ngữ văn 11 tập 2):

– Tác giả bác bỏ hạng người không biết sợ cái gì trên này. Loại người này hiếm, thực ra không có

– Tác giả loại bỏ người thứ hai:

   + Loại người sau đây chắc chắn không ít, sợ rất nhiều thứ: quyền thế và đồng tiền. Nhưng đối với cái tài, cái thiên lương thì lại không biết sợ, thậm chí sẵn sàng lăng mạ giày xéo. Đấy là hạng người hèn nhát, thô bỉ nhất, đồi bại nhất.

“Ôn tập phần làm văn lớp 11 học kì 2” bài soạn số 2

Câu 1 (trang 124 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

Bảng thống kê những bài học phần Làm văn trong sách giáo khoa Ngữ văn 11:

Học kì 1

Học kì 2

1.Phân tích đề, lập dàn ý bài văn nghị luận 2. Thao tác lập luận phân tích 3. Luyện tập thao tác lập luận phân tích 4. Thao tác lập luận so sánh 5. Luyện tập thao tác lập luận so sánh 6. Luyện tập vận dụng kết hợp các thao tác lập luận phân tích và so sánh 7. Phong cách ngôn ngữ báo chí 8. Bản tin 9. Luyện tập viết bản tin 10. Phỏng vấn và trả lời phỏng vấn 11. Luyện tập Phỏng vấn và trả lời phỏng vấn

12. Thao tác lập luận bác bỏ 13. Luyện tập thao tác lập luận bác bỏ 14. Tiểu sử tóm tắt 15. Luyện tập viết tiểu sử tóm tắt 16. Thao tác lập luận bình luận 17. Luyện tập thao tác lập luận bình luận 18. Phong cách ngôn ngữ chính luận 19. Luyện tập vận dụng kết hợp các thao tác 1ập luận 20. Tóm tắt văn bản nghị luận 21. Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận 22. Ôn tập phần làm văn

Câu 2+3+4 (trang 124 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

Thao tác	Nội dung	Yêu cầu và cách làm
So sánh	So sánh để tìm ra những điểm giống nhau và khác nhau giữa hai hay nhiều đối tượng.	Đặt đối tượng so sánh trên cùng một bình diện. Đánh giá trên cùng một tiêu chí. Nêu rõ quan điểm của người viết.
Phân tích	Chia tách, tháo gỡ một vấn đề ra thành những vấn đề nhỏ, để chỉ ra bản chất của chúng.	Phân tích để thấy được bản chất của sự việc. Phân tích phải đi liền với tổng hợp.
Bác bỏ	Dùng lí lẽ, dẫn chứng để phê phán, bác bỏ những quan điểm và ý kiến sai lệch. Từ đó nêu ý kiến đúng, thuyết phục người nói, người nghe.	Bác bỏ luận điểm, luận cứ. Phân tích chỉ ra cái sai. Diễn đạt rành mạch, rõ ràng.
Bình luận	Đề xuất ý kiến thuyết phục người đọc, người nghe đồng tình với nhận xét đánh giá của mình về đời sống văn học.	Trình bày rõ ràng, trung thực vấn đề bàn luận. Đề xuất được những ý kiến đúng. Nêu ý nghĩa, tác dụng của vấn đề.
Tóm tắt văn bản nghị luận	Trình bày ngắn gọn, nội dung của văn bản gốc theo một mục đích nào đó.	Lựa chọn văn bản gốc. Lựa chọn ý phù hợp với mục đích tóm tắt. Tìm cách diễn đạt lại luận điểm.
Viết tiểu sử tóm tắt	Văn bản chính xác cụ thể về cuộc đời, sự nghiệp và quá trình sống của người được giới thiệu.	Nguồn gốc. Quá trình sống. Sự nghiệp. Những đóng góp.

Luyện tập

Câu 1 (trang 124 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

Trong văn bản Về luân lí xã hội ở nước ta, Phan Câu Trinh đã sửu dụng các thao tác lập luận:

   – Luận lập bác bỏ.

   – Lập luận phân tích.

   – Lập luận bình luận.

Câu 2 (trang 124 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

Tiến hành phân tích câu danh ngôn: “Thất bại là mẹ thành công”

   – Phân tích những lí do để nói “Thất bại là mẹ thành công

   – Chứng minh tính đúng đắn của câu danh ngôn bằng những dẫn chứng cụ thể trong đời sống hiện thực.

   – Bác bỏ những quan niệm sai lầm: Sợ thất bại nên không dám làm gì, không biết cách rút ra bài học khi gặp thất bại,…

   – Ví dụ đưa ra có thể lấy trong lịch sử, trong cuộc đời, trong thực tế cuộc sống…Dẫn chứng đưa ra cần phải có sức thuyết phục.

Câu 3 (trang 124 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

* Tác dụng của việc vận dụng thao tác lập luận bác bỏ:

   – Tác giả bác bỏ hạng người không biết sợ cái gì trên đời này. Đấy là quỷ chứ đâu phải là người. Loại người này rất hiếm, thực ra không có.

   – Tác giả bác bỏ loại người thứ hai đó là loại người sợ quyền thế và đồng tiền nhưng lại sẵn sàng chà đạp lên cái đẹp, cái thiên lương thì không ít.

=> Qua đó, lập luận nhằm khẳng định giá trị tư tưởng của truyện ngắn Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân cũng như chân lí: “Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân dạy cho chúng ta hiểu rằng, muốn nên người, phải biết kính sợ ba điều này: cái tài, cái đẹp và cái thiên tính tốt của con người (thiên lương).

* Viết đoạn văn lập luận bác bỏ với chủ đề tự chọn:

   – Chọn ý kiến, quan niệm cần bác bỏ và một vấn đề quen thuộc nào đó trong cuộc sống hoặc trong học tập.

   – Xác định cách thức bác bỏ (bác bỏ luận điểm, bác bỏ luận cứ hoặc cách lập luận).

   – Viết đoạn văn bác bỏ dựa trên kết quả xác định.

 

“Ôn tập phần làm văn lớp 11 học kì 2” bài soạn số 3

Câu 1 (trang 124 SGK Ngữ văn 11 tập 2)

Học kì 1:

– Phân tích đề, lập dàn ý bài văn nghị luận

– Thao tác lập luận phân tích

– Luyện tập thao tác lập luận phân tích

– Thao tác lập luận so sánh

– Luyện tập thao tác lập luận so sánh

– Luyện tập vận dụng c kết hợp các thao tác lập luận phân tích và so sánh

– Phong cách ngôn ngữ báo chí

– Bản tin

– Luyện tập viết bản tin

– Phỏng vấn và trả lời phỏng vấn

– Luyện tập Phỏng vấn và trả lời phỏng vấn

Học kì 2:

– Thao tác lập luận bác bỏ

– Luyện tập thao tác lập luận bác bỏ

– Tiểu sử tóm tắt

– Luyện tập viết tiểu sử tóm tắt

– Thao tác lập luận bình luận

– Luyện tập thao tác lập luận bình luận

– Phong cách ngôn ngữ chính luận

– Luyện tập vận dụng kết hợp các thao tác lập luận

– Tóm tắt văn bản nghị luận

– Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận

– Ôn tập phần làm văn

Câu 2 (trang 124 SGK Ngữ văn 11 tập 2)

Thao tác	Quan niệm	Yêu cầu	Cách thức tiến hành
Thao tác lập luận phân tích	Làm rõ đặc điểm về nội dung, hình thức, cấu trúc và các mối quan hệ bên trong, bên ngoài  của đối tượng (sự vật, hiện tượng,…)	+Chia, tách đối tượng thành các yếu tố theo những tiêu chí, quan hệ nhất định. +Cần đi sâu vào từng yếu tố, khía cạnh, song cũng cần đặc biệt lưu ý quan hệ giữa chúng với nhau trong một chỉnh thể thống nhất.	Phân tích phải đi liền với tổng hợp
Phân tích phải đi liền với tổng hợp	Làm sáng tỏ, làm vững chắc hơn luận điểm của người viết	+ Các sự vật, hiên tượng, tác phẩm… gọi chung là đối tượng mang ra so sánh phải có mối liên quan về một mặt hoặc phương diện nào đó nêu rõ ý kiến , quan điểm của người viết + Từ đó rút ra những nhận định đúng đắn và sâu sắc.
Thao tác lập luận bác bỏ	Bác bỏ là dùng lý lẽ, dẫn chứng để gạt bỏ quan niệm, ý kiến sai lệch hoặc thiếu chính xác của người khác,  nêu ý kiến cá nhân nhằm thuyết phục người đọc		+ Nêu tác hại, mặt trái + Chỉ ra nguyên nhân + Phân tích những khía cạnh sai lệch, thiếu chính xác + Thái độ khách quan, đúng mực
Thao tác lập luận bình luận	Là cách thức đưa những lí lẽ, dẫn chứng nhằm thuyết phục người đọc người nghe đồng ý về vấn đề được nêu ra	+ Trình bày rõ ràng, trung thực về vấn đề được bình luận +  Đề xuất và chứng tỏ được ý kiến, nhận định, đánh giá của mình là xác đáng +  Bàn bạc, mở rộng xoay quanh vấn đề 1 cách sâu sắc +  Lập luận chắc chắn chặt chẽ để khẳng định được ý kiến của mình	Bước 1: Nêu hiện tượng (vấn đề) cần bình luận. + trung thực, khách quan + ngắn gọn, rõ ràng + thể hiện quan điểm bản thân Bước 2: Đánh giá hiện tượng (vấn đề) cần bình luận: tùy theo từng vấn đề mà có cách bình luận khác nhau. Bước 3: Bàn về hiện tượng (vấn đề) cần bình luận: bàn về thái độ, hành động, cách giải quyết cần có trước hiện tượng vừa được nhận xét đánh giá.

Câu 3 (trang 124 SGK Ngữ văn 11 tập 2)

● Yêu cầu:

– Đọc kĩ văn bản gốc .

– Dựa vào nhan đề, phần mở đầu và kết thúc để lựa chọn những ý, những chi tiết  phù hợp với mục đích tóm tắt.

– Đọc kĩ từng đoạn trong phần triển khai để nắm được các luận điểm  và luận cứ  làm sáng tỏ mục đích của văn bản.

– Tìm cách diễn đạt ngắn gọn, mạch lạc nội dung tóm tắt. Văn bản tóm tắt càn phản ánh trung thực nội dung văn bản gốc .

● Cách thức tóm tắt văn bản nghị luận:

– Bước 1:Đọc kĩ văn bản cần tóm tắt, ghi lại những câu thể hiện tư tưởng chủ yếu của văn bản, nắm bắt đúng nội dung cơ bản của văn bản.

– Bước 2: Lược bỏ những yếu tố diễn giải không quan trọng.

– Bước 3: Lập một dàn ý trình bày lại một cách hệ thống những luận điểm của văn bản được tóm tắt.

– Bước 4: Dùng lời văn của mình để thuật lại nội dung cơ bản của văn bản được tóm tắt nhưng cần giữ lại bố cục và những câu văn quan trọng của văn bản gốc.

Câu 4 (trang 124 SGK Ngữ văn 11 tập 2)

● Yêu cầu :

– Thông tin chân thực, chính xác (có mốc thời gian, số liệu cụ thể), tiêu biểu

– Ngắn gọn

– Văn phong cô đọng, trong sáng, không sử dụng các phép tu từ.

● Cách viết tiểu sử tóm tắt :

– Giới thiệu khái quát về nhân thân (họ tên, ngày tháng năm sinh, quê quán, gia đình, trình độ học vấn…)

–  Hoạt động xã hội của người được viết tiểu sử: làm gì, ở đâu, mối quan hệ với mọi người…

–  Những đóng góp, thành tựu tiêu biểu: chính trị, xã hôi, nghệ thuật.

–  Đánh giá chung

 

“Ôn tập phần làm văn lớp 11 học kì 2” bài soạn số 4

 

“Ôn tập phần làm văn lớp 11 học kì 2” bài soạn số 5

I. Những nội dung kiến thức cần ôn tập

1. Thống kê, phân loại và hệ thống các bài học phần Làm văn trong SGK Ngữ văn 11.

– Học kì 1:

• Phân tích đề, lập dàn ý bài văn nghị luận
• Thao tác lập luận phân tích
• Luyện tập thao tác lập luận phân tích
• Thao tác lập luận so sánh
• Luyện tập thao tác lập luận so sánh
• Luyện tập vận dụng c kết hợp các thao tác lập luận phân tích và so sánh
• Phong cách ngôn ngữ báo chí
• Bản tin
• Luyện tập viết bản tin
• Phỏng vấn và trả lời phỏng vấn
• Luyện tập Phỏng vấn và trả lời phỏng vấn

– Học kì 2:

• Thao tác lập luận bác bỏ
• Luyện tập thao tác lập luận bác bỏ
• Tiểu sử tóm tắt
• Luyện tập viết tiểu sử tóm tắt
• Thao tác lập luận bình luận
• Luyện tập thao tác lập luận bình luận
• Phong cách ngôn ngữ chính luận
• Luyện tập vận dụng kết hợp các thao tác lập luận
• Tóm tắt văn bản nghị luận
• Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận
• Ôn tập phần làm văn

2. Trình bày quan niệm, yêu cầu và cách thức tiến hành các thao tác lập luận: phân tích, so sánh, bác bỏ, bình luận.

* Phân tích

– Khái niệm: Làm rõ đặc điểm về nội dung, hình thức, cấu trúc và các mối quan hệ bên trong, bên ngoài của đối tượng (sự vật, hiện tượng,…)

– Yêu cầu: Phân tích phải đi liền với tổng hợp

– Cách tiến hành: đi sâu vào từng yếu tố, khía cạnh, song cũng cần đặc biệt lưu ý quan hệ giữa chúng với nhau trong một chỉnh thể thống nhất.

* So sánh

– Khái niệm: tìm ra những điểm giống nhau và khác nhau giữa hai hay nhiều đối tượng.

– Yêu cầu và cách tiến hành: Đặt đối tượng so sánh trên cùng một bình diện. Đánh giá trên cùng một tiêu chí.

* Bác bỏ:

– Khái niệm: Bác bỏ là dùng lí lẽ và chứng cứ để gạt bỏ những quan điểm, ý kiến sai lệch hoặc thiếu chính xác… từ đó nêu ý kiến đúng của mình để thuyết phục người nghe (người đọc).

– Yêu cầu: Khi bác bỏ, cần tỏ thái độ khách quan đúng mực.

– Cách thức tiến hành: nêu tác hại, chỉ ra nguyên nhân hoặc phân tích những khía cạnh sai lệch, thiếu chính xác… của luận điểm, luận cứ, lập luận ấy.

* Bình luận:

– Khái niệm: Bình luận nhằm đề xuất và thuyết phục người đọc (người nghe) tán đồng với nhận xét, đánh giá, bàn luận của mình về một hiện tượng (vấn đề) trong đời sống hoặc trong văn học.

– Yêu cầu: Trình bày rõ ràng, trung thực (vấn đề) được bình luận, đề xuất và chứng tỏ được ý kiến nhận định, đánh giá của mình là xác đáng, có những lời bàn sâu rộng về chủ đề bình luận.

– Cách thức tiến hành: Nêu hiện tượng (vấn đề) cần bình luận, Đánh giá hiện tượng (vấn đề) cần bình luận, Bàn về hiện tượng (vấn đề) cần bình luận.

3. Yêu cầu và cách thức tóm tắt văn bản nghị luận

– Yêu cầu: Văn bản tóm tắt cần phản ánh trung thực nội dung văn bản gốc.

– Cách thức tóm tắt:

• Đọc kỹ văn bản gốc. Dựa vào nhan đề, phần mở đầu và kết thúc để lựa chọn những ý, những chi tiết phù hợp với mục đích tóm tắt. Đọc từng đoạn trong phần triển khai để nắm được các luận điểm và luận cứ làm sáng tỏ cho chúng.
• Tìm cách diễn đạt lại các luận điểm, luận cứ một cách mạch lạc.

4. Yêu cầu và cách thức viết tiểu sử tóm tắt và bản tin

– Yêu cầu: Thông tin một cách khách quan, chính xác về người được nói tới. Muốn vậy, bảng tiểu sử tóm tắt phải ghi cụ thể, chính xác những số liệu, mốc thời gian, thành tích đóng góp nổi bật của người được giới thiệu trong lĩnh vực hoạt động đang được quan tâm. Nội dung và độ dài của văn bản cần phù hợp với mục đích viết về tiểu sử tóm tắt. Văn phong bản tiểu sử tóm tắt cần cô đọng, trong sáng, không sử dụng các biện pháp tu từ.

– Cách viết: Chọn tài liệu phù hợp để viết tiểu sử tóm tắt, viết tiểu sử tóm tắt.

II. Luyện tập

Câu 1. Trong văn bản Về luân lí xã hội ở nước ta, Phan Châu Trinh vận dụng chủ yếu các thao tác lập luận nào? Hãy phân tích và đánh giá hiệu quả của việc vận dụng các thao tác lập luận ấy.

– Thao tác lập luận bác bỏ: bác bỏ cách hiểu nông cạn về luân lí xã hội

– Thao tác lập luận bình luận: những lời đánh giá, nhận xét của tác giả.

– Thao tác lập luận so sánh: so sánh xã hội Pháp và xã hội nước ta

Câu 2. Khi phân tích nội dung câu cách ngôn “Thất bại là mẹ thành công, anh chị bắt đầu phân tích từ đâu, dựa trên những cơ sở nào và sử dụng những ví dụ có thật nào để làm sáng tỏ?

– Cần phân tích từ: nguyên nhân khẳng định “Thất bại là mẹ thành công”, dẫn chứng khẳng định tính đúng đắn của câu cách ngôn, bác bỏ những quan điểm sai lầm (sợ thất bại nên không dám dấn thân).

– Những ví dụ trong thực tế cuộc sống từ quá khứ đến hiện tại.

Câu 3. Phân tích tác dụng của việc vận dụng thao tác lập luận bác bỏ trong đoạn văn sau và thử viết một đoạn văn bác bỏ với chủ đề tự chọn.

– Phân tích việc vận dụng thao tác lập luận:

• Bác bỏ loại người không biết sợ cái gì trên đời này. Đấy là quỷ chứ đâu phải là người. Loại người này rất hiếm hoi, thực ra không thể có.
• Bác bỏ loại người: “…chắc chắn không ít: sợ rất nhiều thứ nhất là quyền thế và đồng tiền. Nhưng đối với cái tài, cái thiên lương thì lại không biết sợ, thậm chí sẵn sàng lăng mạ giày xéo. Đấy là hạng người hèn hạ nhất, thô bỉ nhất, đồi bại nhất”

=> Khẳng định tầm quan trọng của những đức tính tốt đẹp.
– Đoạn văn sử dụng thao tác lập luận bác bỏ:

Thành tích học tập chỉ là một khía cạnh để đánh giá con người. Nhiều người có thành tích học tập yếu, nhưng lại có nhân cách tốt thì đáng được trân trọng. Ví dụ như những cô lao công – họ không có trình độ học thức cao. Nhưng họ là những người lao động chân chính, góp phần bảo vệ môi trường sạch đẹp. Bản thân người học yếu đôi khi thuộc về năng lực cá nhân hoặc do hoàn cảnh chi phối, chính vì vậy không nên đánh giá và kì thị họ. Điều đó sẽ tạo ra suy nghĩ ích kỷ, hẹp hòi. Nhiều học sinh do có hoàn cảnh khó khăn, phần lớn thời gian phải phụ giúp gia đình mà không có thời gian học tập. Như vậy, chúng ta cần biết đồng cảm, chia sẻ và giúp đỡ đối với mọi người xung quanh.

Nguồn: Tổng Hợp