Hướng dẫn soạn bài: Phong cách ngôn ngữ báo chí – Trang 129 sgk ngữ văn 11 tập 1. Tất cả các câu hỏi trong bài học đều được trả lời rành mạch và dễ hiểu. Với cách soạn sau, các em học sinh sẽ nắm tốt nội dung bài học.

.Soạn bài” Phong cách ngôn ngữ báo chí” số 1

1. Tìm hiểu một số loại văn bản báo chí

a. Bản tin: gồm thời gian, địa điểm, sự kiện chính xác nhằm cung cấp thông tin cho người đọc. Bản tin thường theo một khuôn mẫu là: nguồn tin – thời gia – địa điểm – sự kiện – diễn biến – kết quả. 

b. Phóng sự:  cung cấp tin tức hưng mở rộng phần tường thuật chi tiết, mô phỏng bằng hình ảnh, giúp người đọc có cái nhìn đầy đủ, hấp dẫn sinh động hơn. 

c. Tiểu phẩm: giọng văn thân mật, dân dã, mỉa mai nhưng hàm chứa những kiến thức, những quan điểm, chính kiến về cuộc sống. 

2. Nhận xét chung về văn bản báo chí và ngôn ngữ báo chí

Ngoài những thể loại báo chí ta tìm hiểu ở trên phần một,  còn nhiều thể loại báo chí khác như: phỏng vấn, thời sự, bình luận, trao đổi ý kiến, thư bạn đọc, hòm thư góp ý,…

• Nếu phân loại báo chí theo phương tiện ta có: báo nói, báo viết, báo điện tử,..
• Nếu phân loại báo chí theo định kỳ xuất bản thì sẽ có báo: báo hàng ngày (nhật báo), báo hằng tuần (tuần báo), báo hàng tháng ( nguyệt san)
• Nếu phân loại theo lĩnh vực hoạt động xã hội có: báo Lao động, báo kinh tế, báo an ninh, báo đời sống và pháp luật, báo văn hóa, báo văn nghệ, ..
• Nếu phaan loại theo đối tượng độc giả có: báo Nhi đồng, báo Phụ nữ, báo thanh niên, báo thiếu niên tiền phong, …

Mỗi thể loại có yêu cầu riêng về việc sử dụng ngôn ngữ. Ví dụ ngôn ngữ bản tin, ngôn ngữ phóng sự, ngôn ngữ tiểu phẩm,… và mỗi thể loại báo chí đều có những quy ước khác nhau. 

Chức năng của ngôn ngữ báo chí: Tuy có nhiều thể loại và dạng như vậy nhưng ngôn ngữ báo chí có một chức năng chung là cung cấp tin tức thời sự, phản ánh dư luận và ý kiến của quần chúng. Đồng thời, nêu lên quan điểm, chính kiến của tờ báo nhằm thúc đẩy sự phát triển của xã hội. 

Phạm vi của ngôn ngữ báo chí: Do phạm vi thông tin rộng rãi trên nhiều mặt của hoạt động xã hội. Ngôn ngữ báo chí vì thế không bị giới hạn ở một lĩnh vực nào cả. Có thể nói, nó bao gồm hầu hết các phạm vi sử dụng ngôn ngữ của xã hội. 

Cách sử dụng ngôn ngữ báo chí:

• ngữ âm – chữ viết: người nói phải phát âm rõ ràng, nói chuẩn, tôn trọng người nghe, người viết phải viết đúng quy cách
• ngữ pháp: câu văn rõ ràng, chính xác, thường dùng một số khuôn mẫu ngữ pháp nhất định. 
• từ ngữ: dùng vốn từ toàn dân, ngôn ngữ đa dạng phù hợp với thể loại bài viết, có thể dùng ngôn ngữ chuyên nghành.
• biện pháp tu từ: sử dụng  phù hợp với từng thể loại
• bố cục: trình bày rõ ràng, dễ tiếp thu.

Ngôn ngữ báo chí là ngôn ngữ dùng để thông báo tin tức thời sự trong nước và quốc tế, phản ánh chính kiến của tờ báo và của dư luận quần chúng, nhằm thúc đẩy sự tiến bộ của xã hội. Ngôn ngữ báo chí được sử dụng ở những thể loại tiêu biểu là bản tin, phóng sự, tiểu phẩm,…

 

.Soạn bài” Phong cách ngôn ngữ báo chí” số 2

Câu 1 (trang 131 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1):

Ngôn ngữ báo chí được sử dụng ở những thể loại tiêu biểu: Bản tin, phóng sự, tiểu phẩm…

Câu 2 (trang 131 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1):

Phân biệt hai thể loại báo chí: bản tin và phóng sự

   – Bản tin:

       + Thông tin sự việc: ngắn ngọn, kịp thời

       + Yêu cầu chính xác, kịp thời, cập nhật.

   – Phóng sự:

       + Vừa đủ về thông tin sự việc, vừa miêu tả cụ thể, sinh động.

       + Yêu cầu: gợi cảm, gây được hứng thú.

Câu 3 (trang 131 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1):

Để viết được một tin ngắn phản ánh quá trình học tập cần phải chú ý các yếu tố:

   – Thời gian: vào một thời điểm nhất định (tổng kết học kì, thi đua, khen thưởng…)

   – Địa điểm: tại lớp học.

   – Sự kiện: chú ý những sự kiện nổi bật.

   – Đưa ra ý kiến ngắn gọc về sự kiện.

* Yêu cầu: chính xác, khách quan.

 

.Soạn bài” Phong cách ngôn ngữ báo chí” số 3

Câu 1 trang 131 SGK Ngữ văn 11 tập 1

Đọc một tờ báo xác định những thể loại văn bản báo chí trên tờ báo đó.

Trả lời:

Đọc một tờ báo và xác định thể loại văn bản trên tờ báo đó

+ Bản tin: thời gian, địa điểm, sự kiện chính xác ngắn gọn

+ Theo trình tự, khuôn mẫu: nguồn tin, thời gian, địa điểm, sự kiện, diễn biến, kết quả

+ Phóng sự: Cung cấp nguồn tin, tường thuật chi tiết sự kiện, miêu tả bằng hình ảnh, giúp người đọc có cái nhìn sinh động

Ví dụ: Chuyên mục thời sự trên các kênh truyền hình quốc gia đăng tải phóng sự người dân vùng miền núi Sơn La, Hà Giang:

– Thời gian, địa điểm của phóng sự

– Phỏng vấn nhân vật

(Thông tin được trình bày dưới dạng nguồn tin ngắn gọn, chính xác, đầy đủ)

Câu 2 trang 131 SGK Ngữ văn 11 tập 1

Phân biệt hai thể loại báo chí: bản tin và phóng sự.

Trả lời:

– Bản tin:

+ Ngắn gọn

+ Cần chính xác, khách quan

– Phóng sự

+ Thông tin sự việc, miêu tả sinh động, cụ thể

+ Gợi cảm, gây hứng thú

Câu 3 trang 131 SGK Ngữ văn 11 tập 1

Viết một tin ngắn phản ánh tình hình học tập ở lớp.

Gợi ý:

Vào lúc 8h, ngày 31/5/2014 tại trường THPT chuyên Lam Sơn tỉnh T.H lớp 11 sử đã tiến hành tổ chức lễ tổng  kết năm học. Tai buổi lễ giáo viên chủ nhiệm đã công bố danh sách  học sinh giỏi  (8 học sinh),danh sách học sinh tiên tiến (24 học sinh) không có học sinh trung bình. Lớp được xếp hạng là lớp tiên tiến. Buổi lễ kết thúc vào lúc 11h 20 phút cùng ngày

 

Soạn bài” Phong cách ngôn ngữ báo chí” số 4

Bài 1 trang 131

Đọc một tờ báo xác định những thể loại văn bản báo chí trên tờ báo đó.

Trả lời:

– Ngôn ngữ báo chí được sử dụng ở những thể loại tiêu biểu: Bản tin, phóng sự, tiểu phẩm, …

Ví dụ: Bản tin trên báo điện tử Dantri.com.vn

Buổi sáng thứ hai không ghi nhận ca mắc mới Covid – 19 tại Việt Nam

Sau nhiều biện pháp quyết liệt của Chính phủ, các ca nhiễm virus SARS-CoV-2 tại Việt Nam dần hạ nhiệt. Sáng 5/4 không ghi nhận ca mắc mới, trong ngày chỉ xác nhận 1 ca bệnh nhưng đã được cách ly tập trung ngay từ khi nhập cảnh.

Đến sáng 6/4 là sáng thứ 2 Việt Nam không ghi nhận ca mắc mới. Hiện đã có 91/241 bệnh nhân được tuyên bố khỏi bệnh. Trong số các bệnh nhân đang nằm điều trị, có 52 trường hợp xét nghiệm đã âm tính 1-2 lần.

Để tiếp tục ngăn ngừa dịch Covid-19, cả nước đã thực hiện tốt Chỉ thị 16 của Chính phủ về cách ly toàn xã hội trong 5 ngày qua. Ban chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch Covid-19 đề nghị người dân tiếp tục thực hiện tốt thông điệp 5 điểm.

Phân biệt hai thể loại báo chí: bản tin và phóng sự.

Trả lời:

* Bản tin:

– Thông tin ngắn gọn

– Có thời gian, địa điểm cụ thể

– Sự kiện chính xác

– Câu ngắn gọn, từ ngữ chính xác, khách quan.

=> Cung cấp tin tức mới

* Phóng sự (ngắn)

– Là một bản tin có thời gian, địa điểm và sự kiện nhưng được miêu tả, tường thuật chi tiết bằng hình ảnh cụ thể, hấp dẫn, câu văn biểu cảm, từ ngữ sinh động, gây được hứng thú.

Chúng  ta cần hiểu được rằng:

Bản tin là đơn vị cơ sở của thông tin báo chí nhằm truyền đạt, phản ánh “về một sự kiện mới xảy ra được mọi người hoặc một số người quan tâm. Tin thường được thông báo nhanh và ngắn gọn trên báo chí, đặc biệt báo ngày, báo điện tử, đài phát thanh và truyền hình. Một bản tin cần có thời gian địa điểm, sự kiện chính xác nhằm cung cấp những tin tức mới cho người đọc. Hay nói cách khác bản tin chỉ đơn giản nói sự vật, sự kiện, nhân vật xảy ra ở đâu thời gian như thế nào mà thôi. 
Trong khi đó, phóng sự cũng là một dạng của bản tin. Nhưng thuộc dạng bản tin mở rộng có tường thuật chi tiết sự kiện, có hình ảnh minh họa để cung cấp cho người đọc thông tin một cách đầy đủ, sinh động. Phóng sự được viết, được tường thuật bằng nhiều cách khác nhau sau khi đã được điều tra xác minh chi tiết, nguyên nhân quá trình hình thành sự kiện nhân vật một cách chính xác.

Bài 3 trang 131

Viết một tin ngắn phản ánh tình hình học tập ở lớp.

Gợi ý:

Để viết được mẩu tin ngắn phản ánh tình hình học tập ở lớp cần chú ý các yếu tố sau:

– Thời gian: Vào một thời điểm nhất định (thi đua chào mừng Ngày Nhà giáo Việt Nam, những ngày cuối học kì,…).

– Địa điểm: Lớp.

– Sự kiện: chú ý những sự kiện nổi bật.

– Đưa ra ý kiến (ngắn gọn) về sự kiện, đưa ra số liệu, dẫn chứng cụ thể, thành tích đạt được

Lưu ý: Tin ngắn có những yêu cầu là: chính xác, khách quan (trừ kiểu bài bình luận thời sự).

Các em tham khảo một số mẫu tin ngắn dưới đây để nắm được cách làm bài tập này:

(1)

Hiến máu nhân đạo dự trữ cho SEA Games 22

Nguồn tin từ Viện Huyết học và truyền máu Trung ương cho hay: đến nay đã có khoảng 1000 thnah niên, sinh viên đăng kí tình nguyện hiến máu cho ngân hàng máu SEA Games 22. Viện sẽ tổ chức lễ “Đăng kí hiến máu nhân đạo” cho 1000 sinh viên tham gia hoạt động này đợt đầu tiên vào ngày 30-10 tại Hà Nội.

Tất cả thanh niên, sinh viên tham gia hiến máu nhân đạo đều được khám sức khỏe và phân loại máu, sẵn sàng hiến máu phục vụ điều trị, dự trữ trong SEA Games 22. Theo thống kê của Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam, từ đầu năm đến nay, thanh niên, sinh viên Hà Nội đã hiến được gần 13000 đơn vị máu, đáp ứng 30% nhu cầu máu cho điều trị tại các bệnh viện ở Hà Nội.

(2)

Thư ngỏ

Các bạn lớp 11 Sử thân mến!

Để tăng cường tính đoàn kết của tất cả thành viên trong lớp, cũng như cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm học tập nâng cao hiệu quả việc học của chúng ta. Đưa tập thể 11Sử trở thành một tập thể xuất sắc. Ban chấp hành chi đoàn 11 Sử quyết định phát động một chương trình thi đua trong tháng mười này và đến hết năm học. Đó là chương trình Cùng tiến bộ với nội dung chương trình cụ thể như sau: Chúng ta cần thành lập một đội ngũ ban cán sự các bộ môn. Đó là những bạn học tốt về các môn học, các bạn này sẽ chịu trách nhiệm trong việc giải đáp những thắc mắc của các thành viên trong lớp, giúp đỡ những bạn học kém làm bài tập. Việc giải đáp thắc mắc sẽ được tiến hành đầu mỗi buổi học. Kết quả của chương trình này, sẽ được đánh gia thông qua kết quả học tập của mọi người ở cuối năm.

Mọi thắc mắc của mọi người xin gửi về địa chỉ email của lớp là: [email protected]

(3)

Tổng hợp kết quả thi đua lớp 11A

Tình hình học tập lớp 11A trong tuần thi đua thứ 4 (29/11 – 03/11/2012)

Trong không khí thi đua chào mừng 20/11, trong tuần thi đua thứ 4 (29/11 – 03/11/2012), lớp 11A đã có kết quả thi đua xếp thứ 3 /10 lớp trong toàn trường. Song bên cạnh đó vẫn còn trong lớp vẫn còn nhiều giờ trung bình, yếu. Hiện tượng đi muộn tăng, điểm kém tăng từ 02 điểm lên 14 điểm. Xuất hiện hiện tượng vi phạm quy chế thi và kiểm tra (02 HS).

Cần biểu dương tinh thần đi học đúng giờ, vệ sinh lớp học, thực hiện nội quy trang phục, duy trì sĩ số thể dục đã không có trường hợp nào vi phạm qua các tuần.

So với thành tích của tuần thi đua thứ 3, ở tuần thi đua thứ 4 lớp 11A đã có tiến bộ song chưa nhiều. Với thành tích đã đạt được, trong tuần thi đua thứ 5, lớp cần duy trì việc thực hiện nội quy nề nếp học tập, nâng cao ý thức học tập để đạt được thứ hạng cao hơn trong tuần thi đua thứ 5 (05/11 – 10/11/2012).

 

Soạn bài” Phong cách ngôn ngữ báo chí” số 5

I. Ngôn ngữ báo chí

1. Một số thể loại văn bản báo chí

a). Bản tin cần hội tụ các yếu tố thời gian, địa điểm, sự kiện chính xác nhằm cung cấp tin tức cho người đọc.

b). Phóng sự cung cấp tin tức nhưng mở rộng phần tường thuật chi tiết sự kiện, miêu tả bằng hình ảnh, giúp người đọc có một cái nhìn đầy đủ, sinh động, hấp dẫn.

c). Tiểu phẩm là thể loại báo chí có giọng văn thân mật, dân dã, thường mang sắc thái mỉa mai, châm biếm nhưng hàm chứa một chính kiến về thời cuộc.

2. Văn bản và ngôn ngữ báo chí

a). Ngoài các thể loại kể trên, báo chí còn một số thể loại khác như phỏng vấn, bình luận, thời sự, trao đổi ý kiến, thư bạn đọc…

Báo chí tồn tại ở hai dạng chính: Dạng viết (báo viết) và dạng nói (đọc, thuyết minh, phỏng vấn). Ngoài ra còn có báo hình (báo ảnh, truyền hình, báo điện tử).

b). Mỗi thể loại có yêu cầu riêng về sử dụng ngôn ngữ, ví dụ ngôn ngữ bản tin, phóng sự, tiểu phẩm… mỗi loại ngôn ngữ có những quy ước riêng.

c). Ngôn ngữ báo chí có một chức năng chung là cung cấp tin tức thời sự, phản ánh dư luận và ý kiến của quần chúng. Đồng thời nêu lên quan điểm chính kiến của tờ báo, nhằm thúc đẩy sự phát triển của xã hội.

II. Phương tiện và đặc trưng của phong cách ngôn ngữ báo chí

1. Các phương tiện diễn đạt

a). Về từ vựng

– Từ vựng phong phú, ở mỗi phạm vi phản ánh, mỗi thể loại báo chí có lớp từ vựng đặc trưng.

– Ví dụ:

+ Bản tin dùng danh từ riêng chỉ địa danh, tên người, thời gian, sự kiện…

+ Phóng sự dùng từ ngữ miêu tả sự kiện, hình ảnh địa phương, nhân vật…

+ Tiểu phẩm dùng từ ngữ thân mật, gần gũi, mang sắc thái mỉa mai, châm biếm.

b). Về ngữ pháp

– Câu văn ngắn gọn, sáng sủa, mạch lạc để bảo đảm thông tin chính xác.

– Có thể viết câu ngắn trong tin vắn, câu dài trong phóng sự hay câu gần với lời nói hàng ngày trong tiểu phẩm.

c). Biện pháp tu từ

– Ngôn ngữ báo chí không hạn chế các biện pháp tu từ từ vựng và cú pháp.

– Có thể ví von, so sánh, ẩn dụ, hoán dụ, đảo ngữ… nhằm mục đích diễn đạt chính xác, có hình ảnh và nhạc điệu thích hợp với từng nội dung và thể loại.

– Ngôn ngữ báo nói phải phát âm rõ ràng, khúc chiết, ở báo viết cần chú ý đến kkhổ chữ, kiểu chữ phối hợp màu sắc, hình ảnh… để tạo điểm nhấn trong thông tin.

2. Đặc trưng của ngôn ngữ báo chí

a). Tính thông tin sự kiện

Thông tin phải cập nhật, chính xác và đầy đủ; vừa đảm bảo tính khách quan, vừa có tác dụng hướng dẫn dư luận.

b). Tính ngắn gọn

Diễn đạt ngắn gọn nhưng vẫn chứa đựng lượng thông tin cao nhất.

c). Tính sinh động, hấp dẫn

Ngôn ngữ báo chí phải kích thích sự tò mò hiểu biết của người đọc qua cách dùng từ, đặt câu, đặc biệt là ở tiêu đề bài báo.

Nguồn: Tổng Hợp